Żelazo Warszawa

Data publikacji: 03.02.2020
Czas czytania: 9 minut

Badanie to ma na celu określenie poziomu żelaza w surowicy krwi. Żelazo wchodzi w skład m.in. hemoglobiny, mioglobiny (białka mięśni) oraz białek, które mają za zadanie przenosić tlen z płuc do innych tkanek. Pierwiastek ten występuje również w enzymach biorących udział w powstawaniu DNA, syntezie neuroprzekaźników w mózgu oraz procesach magazynowania i przetwarzana energii przez komórki.

Stężenie żelaza we krwi jest zależne m.in. od podaży w diecie, wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz utraty żelaza (przez układ pokarmowy, z moczem oraz z dróg rodnych).

 

Spis treści:


Czym jest żelazo?

Żelazo jest mikroelementem, który ma duże znaczenie podczas diagnozy różnych schorzeń. Jest także niezbędny do funkcjonowania organizmu. Występuje w ilości 3-4 gramów i uczestniczy w transporcie tlenu w ustroju, chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Bierze także udział w syntezie prostaglandyn, tlenku azotu, serotoniny oraz hormonów tarczycy. Wpływa także na zwalczanie wirusów i bakterii przez układ immunologiczny. Ponadto uczestniczy w syntezie DNA oraz metabolizmie cholesterolu.

Odpowiedni poziom żelaza we krwi skutecznie zapobiega niedotlenieniu mięśni i sprzyja ich regeneracji, jednocześnie wpływając na wydolność organizmu podczas wysiłku fizycznego. Z udziałem mikroelementu dochodzi do aktywacji komórek układu immunologicznego, dlatego jego niedobór jest odpowiedzialny za spadek odporności. W żelazo powinna obfitować dieta kobiet w ciąży, gdyż jest ono niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu.

Co więcej, niedobór żelaza w organizmie kobiety spodziewającej się potomstwa zdecydowanie zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, a nawet może prowadzić do opóźnienia rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka.

KUP ONLINE

Rodzaje żelaza

Wyróżniamy dwa rodzaje żelaza, które może być dostarczone do organizmu wraz
z pokarmem:

  • twójwartościowe żelazo niehemowe (pozyskiwane główne z produktów pochodzenia roślinnego) – wchłania się znacznie gorzej, niż żelazo hemowe (ok. 5%). Znajdziemy je m.in. w sezamie, spirulinie, białej fasoli, nasionach chia, orzechach nerkowca, siemieniu lnianym, pestkach słonecznika, migdałach, burakach, szpinaku, pietruszce, żółtku jaj, brokułach i suszonych owocach (rodzynkach, morelach, śliwkach).
  • dwuwartościowe żelazo hemowe (pozyskiwane wyłącznie z produktów pochodzenia zwierzęcego) – jest znacznie lepiej przyswajalne od żelaza niehemowego (ok. 20%), stanowi ok. 10% źródła żelaza w diecie. Można je znaleźć m.in. w podrobach (w wątrobie wieprzowej i drobiowej), owocach morza, rybach, wołowinie, jajkach i podrobach.

Jak już wcześniej wspomniano, żelazo jest mikroelementem, więc musi być dostarczane codziennie wraz z dietą, aby organizm mógł poprawnie funkcjonować.

Zalecane normy dzienne żelaza w zależności od potrzeb poszczególnych osób:

  • 11 mg dla niemowląt powyżej 6 miesiąca życia;
  • 7 mg dla dzieci od 1-3 roku życia;
  • 10 mg dla dzieci od 4-12 roku życia;
  • 12 mg dla chłopców od 13-18 roku życia;
  • 15 mg dla dziewczyn od 13-18 roku życia;
  • 10 mg dla mężczyzn
  • 18 mg dla kobiet do 50 roku życia;
  • 10 mg dla kobiet powyżej 50 roku życia;
  • 27 mg dla kobiet w ciąży;
  • 10 mg dla kobiet karmiących piersią.

Należy zaznaczyć, że żelazo jest pierwiastkiem trudno przyswajalnym – organizm wchłania jedynie ok. 10% dostarczonego mikroelementu, reszta jest usuwana z organizmu. Dlatego zaleca się, żeby każdego dnia spożywać od 10 do 20 mg żelaza w zależności od wieku i potrzeb.

Stężenie poziomu żelaza w organizmie jest uzależnione od:

  • wchłaniania w przewodzie pokarmowym;
  • rozpadu oraz syntezy hemoglobiny;
  • magazynowania tego pierwiastka w szpiku kostnym, śledzionie i jelicie;
  • utraty z organizmu.

Czy wegetarianie cierpią częściej na niedobór żelaza niż mięsożercy?

Z uwagi na stosowanie diety ubogiej w dwuwartościowe żelazo hemowe można by podejrzewać, że wegetarianie częściej cierpią na niedokrwistość z niedoboru żelaza niż ludzie jedzący mięso, jednak w praktyce tak nie jest. Endogenne magazyny żelaza u wegetarian po prostu nie są tak zapełnione, jak u mięsożerców. Tak czy inaczej, poziom żelaza u wegetarian przy odpowiednio zbilansowanej diecie zwykle mieszczą się w normie.


Kiedy warto wykonać pomiar żelaza?

Pierwszym wskazaniem do wykonania pomiaru stężenia żelaza w organizmie jest podejrzenie niedokrwistości (anemii) w wyniku jego niedoboru w ustroju. Niedokrwistość jest chorobą polegającą na zmniejszeniu się poniżej normy ilości czerwonych krwinek lub stężenia hemoglobiny we krwi. Niestety jej objawy nie są charakterystyczne, mogą sugerować wiele zaburzeń lub po prostu zwykłe przemęczenie.

Typowe objawy anemii to:

  • łatwe męczenie się, łapanie zadyszki;
  • przyspieszona praca serca;
  • bladość skóry;
  • łamliwość włosów i paznokci;
  • zajady;
  • osłabienie organizmu;
  • senność.

Badanie to przeprowadza się także w przypadku:

  • chorób nowotworowych;
  • zaburzeń wchłaniania;
  • chorób wątroby i nerek;
  • wystąpienia krwotoków, a także obfitych miesiączek;
  • nadmiernej suplementacji żelaza;
  • stosowania tabletek antykoncepcyjnych;
  • częstych transfuzji krwi;
  • ciąży (występuje wtedy zwiększone zapotrzebowanie na żelazo);
  • nieprawidłowej diety;
  • reumatoidalnego zapalenia stawów;
  • okresów intensywnego wzrostu.

Innym wskazaniem do badania jest podejrzenie nadmiernego odkładania żelaza w organizmie na skutek nadmiernej podaży lub przetaczania dużych ilości preparatów krwi. Objawy przedawkowania żelaza to m.in.:

  • bóle brzucha;
  • bóle stawów;
  • szybkie męczenie się;
  • uszkodzenie mięśnia sercowego.

Jak przebiega badanie poziomu żelaza we krwi?

Badanie trwa zaledwie kilka minut i polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Pielęgniarka lub ratownik medyczny zakłada stazę, a następnie zaciska ją na ręce pacjenta. Żyły są bardziej widoczne, co ułatwia pobranie krwi. Po dezynfekcji następuje wkłucie, a krew wędruje do sterylnej probówki, co minimalizuje ryzyko zakażenia oraz zapewnia bezpieczeństwo osobie badanej. Następnie probówka jest opisywana, a następnie wysyłana do laboratorium, gdzie zachodzi proces odwirowania i oddzielenia z osocza.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania badania?

Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania tego badania, a ubytek krwi jest tak mały (2-3 ml), że nie stanowi żadnego zagrożenia zarówno dla zdrowia, jak i dla życia człowieka.


Jak przygotować się do badania poziomu żelaza?

Badanie to nie wymaga szczególnego przygotowania. W dniu badania powinno się być wyspanym i wypoczętym, dlatego najlepiej zrezygnować z aktywności fizycznej na dobę przed badaniem Trzeba jedynie pamiętać, aby pojawić się w laboratorium z samego rana na czczo (ostatni posiłek należy zjeść około 12 godzin przed badaniem). Przed zabiegiem należy poinformować lekarza lub pielęgniarkę o przyjmowanych lekach, ich nazwach i dawkach. Dzięki temu lekarz będzie mógł zinterpretować wyniki zgodnie z sytuacją zdrowotną, która występuje obecnie u pacjenta. Przed wykonaniem badania należy odpocząć około piętnastu minut. Podczas zabiegu należy nie poruszać ręką, gdyż podczas tej czynności zwiększa się ryzyko krwiaka.

Gdzie zrobić badanie żelaza w Warszawie?

Badanie żelaza w Warszawie najlepiej wykonać w Centrum Medycznym Damiana. Nasze Centrum zapewnia pełen profesjonalizm komfort podczas wykonywania wszystkich zabiegów i badań diagnostycznych.

Cena badania kształtuje się od 37 zł.*

KUP ONLINE

Jak czytać wyniki badania poziomu żelaza we krwi?

Prawidłowe stężenie żelaza wynosi:

  • u mężczyzn 17,7–35,9 µmol/l (90–200 µg/dl)
  • u kobiet 11,1–30,1 µmol/l (60–170 µg/dl).

Zarówno nadmiar jak i niedobór żelaza w organizmie może mieć poważne skutki zdrowotne dla człowieka. Dlatego też każdy uzyskany wynik badań powinien być skonsultowany przez lekarza, który odpowiednio do obecnego stanu zdrowia zinterpretuje wynik i w razie potrzeby wdroży odpowiednie leczenie lub skieruje na dalszą diagnostykę.

Kiedy zwiększa się zapotrzebowanie na żelazo?

Na różnych etapach życie zapotrzebowanie na żelazo może zwiększać się lub zmniejszać. Jednym z takich przypadków, kiedy organizm domaga się dostarczenia większych pokładów pierwiastka, jest okres dojrzewania, zwłaszcza u dziewcząt – z powodu wystąpienia miesiączki.

Często pojawia się konieczność suplementacji żelazem u osób z nadwagą i otyłością, stosujących restrykcyjne diety odchudzające, u wegetarian, u kobiet mających długie
i obfite miesiączki, a także u kobiet po menopauzie. Większe zapotrzebowanie na żelazo jest też w ciąży.

U kogo częściej pojawia się niedobór żelaza – u kobiet czy u mężczyzn?

Choć zbyt niskie stężenie żelaza może pojawić się u obu płci, to kobiety są bardziej narażone niż mężczyźni. Niedobory pierwiastka mogą nabawić się kobiet w ciąży, kobiety karmiące oraz kobiety z obfitym i długotrwałym krwawieniem miesiączkowym. W grupie ryzyka są też dzieci w fazie wzrostu, bez względu na płeć.

Dzieci pomimo przyjmowania właściwych dla nich pokładów żelaza, mogą nie przyswajać optymalnych ilości, jednak nie oznacza to wcale, że cierpią przez to na niedobór żelaza. Zaleca się jednak, żeby zarówno dzieci, jak i kobiet w wieku rozrodczym stosujące dietę wegetariańską i kobiety w ciąży regularnie poddawały się badaniom poziomu żelaza we krwi. W ten sposób można stale monitorować stężenie pierwiastka i jeśli zajdzie taka potrzeba – zastosować suplementację.


Kiedy lekarz może zalecić suplementację żelaza?

Na podstawie wyników przeprowadzonych badań, jeśli poziom żelaza we krwi będzie zbyt niski, lekarz może zalecić przyjmowanie doustnych preparatów tego pierwiastka. Najczęściej ma to miejsce w przypadkach, gdy u pacjenta pomimo stosowania diety bogatej w dobrze przyswajalne żelazo i tak pojawił się jego niedobór.

Preparaty żelaza powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza, po zapoznaniu się z treścią dołączonej do nich ulotki. Zwykle przyjmuje się je godzinę przed lub dwie godziny po posiłku. Czasem podczas przyjmowania preparatów żelaza mogą wystąpić działania niepożądane takie jak dolegliwości żołądkowo-jelitowe (zaparcia, bóle brzucha, wymioty), wtedy należy zmniejszyć jednorazową dawkę.

Należy pamiętać, by preparatów żelaza nie popijać wodą, herbatą czy kawą, tylko sokami bogatymi w witaminę C. Jeśli niedobór żelaza we krwi jest znaczący, potrzebna jest wysoka przyswajalność żelaza, wtedy nie powinno się stosować jego preparatów w połączeniu z innymi witaminami i minerałami, gdyż mogą one ograniczać biodostępność pierwiastka.

Jak zwiększyć przyswajalność żelaza z pożywienia?

W niektórych przypadkach pomimo stosowania diety bogatej w dobrze przyswajalne żelazo pojawia się jego niedobór. Aby zwiększyć przyswajanie mikroelementu, należy włączyć do diety produkty bogate w witaminę C i spożywać je jednocześnie z posiłkiem zawierającym żelazo. Przyjmowanie produktów bogatych w żelazo razem z produktami obfitującymi w witaminę C powoduje nawet pięciokrotny wzrost wchłaniania pierwiastka.

Inny skutecznym sposobem na zwiększenie przyswajalności żelaza z pożywienia jest spożywanie produktów kiszonych (ogórki, kiszona kapusta, soki z kiszonych warzyw). W procesie fermentacji powstają kwasy organiczne, które przyczyniają się do obniżenia pH i prowadzą do zmniejszenia zawartości kwasu fitynowego w pokarmach. Przyswajalność żelaza będzie większa, jeśli wzbogacimy posiłek w mięso lub ryby. Zjedzenie produktów zawierających żelazo niehemowe takich jak wołowina, drób czy ryby powoduje nawet czterokrotne zwiększenie wchłaniania żelaza.


Badanie żelaza na NFZ w Warszawie

clipboard-20230124-124207.jpegW placówkach POZ Centrum Medycznego Damiana istnieje również możliwość wykonania badania stężenia żelaza we krwi w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Badanie w ramach NFZ świadczone jest nieodpłatnie, wymagane jest jednak skierowanie od lekarza z tej samej placówki POZ.


Więcej informacji pod numerem telefonu: (22) 566 22 22. Dowiedz się więcej o Podstawowej Opiece Zdrowotnej w Centrum Medycznym Damiana.

ZŁÓŻ DEKLARACJĘ

Objawy niedoboru żelaza

Niedobór żelaza to problem, który dotyka wielu osób. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na zbyt niski poziom żelaza we krwi cierpi niemal jedna trzecia światowej populacji, czyli niemalże dwa miliardy ludzi. Niedobór tego mikroelementu jest najczęściej występującym niedoborem pierwiastka.

U osób, które mają zbyt niskie stężenie żelaza we krwi może pojawić się zmęczenie. Wszystko dlatego, że komórki potrzebują żelaza do wyprodukowania energii. Gdy nie jest im ono dostarczane, energia nie jest produkowana w takich ilościach, w jakich powinna być. Ponadto żelazo jest odpowiedzialne za transport tlenu i bierze czynny udział w reakcjach odtruwających.

Poziom żelaza we krwi ma niebagatelne znaczenie w przypadku dzieci. Pierwiastek ten jest odpowiedzialny za dojrzewanie mózgu. Istnieją pewne podejrzenia, że zbyt mała ilość żelaza w pierwszym roku życia dziecka prowadzi do ADHD w starszym wieku.

Ludzki organizm poniekąd dostosowuje się do tego, jakie ilości żelaza są mu podawane. Jeśli spożywamy niewiele produktów bogatych w żelazo, w jelitach wzrasta wchłanianie, a organizm sięga do endogennego magazynu pierwiastka, tzw. ferrytyny. Jeśli zauważymy u siebie charakterystyczne objawy zbyt niskiego poziomu żelaza we krwi, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza i wykonać badania.

Co może być przyczyną niskiego stężenia żelaza we krwi?

Przyczyn niedoboru żelaza może być wiele. Do najczęściej występujących należą:

  • upośledzenie wchłaniania żelaza w przewodzie pokarmowym;
  • zbyt mała ilość dostarczanego żelaza w pokarmach;
  • utrata żelaza przez przewód pokarmowy, drogi moczowe lub płciowe;
  • nadmierne odkładanie żelaza w tkankach;
  • stany zwiększonego zapotrzebowania na żelazo.

Za niski poziom żelaza we krwi odpowiadają:

  • hormon ACTH;
  • kolchicyna;
  • deferoksamina;
  • testosteron;
  • metycylina.

Co może być przyczyną wysokiego stężenia żelaza we krwi?

Wysoki poziom żelaza we krwi może być oznaką:

  • nadmiernego wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego (u osób cierpiących na niedokrwistość);
  • nadmiernej podaży żelaza pozajelitowego (u osób, którym podaje się preparaty żelaza lub wykonuje częste transfuzje krwi);
  • zbyt dużej ilości przyjmowanego żelaza w pokarmach;
  • ostrego zapalenia wątroby;
  • nadmiernego uwalniania się żelaza z komórek;
  • nieprawidłowego rozmieszczenia żelaza w organizmie.

Nadmiar żelaza w organizmie może powodować:

  • alkohol;
  • estrogeny;
  • metyldopa i chloramfenikol;
  • tabletki antykoncepcyjne.
KUP ONLINE

* Przedstawiona cena ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu Art.66 par.1 Kodeksu Cywilnego.