Depresja - przyczyny, objawy, leczenie, test na depresję; jak pomóc osobie z depresją?

Data publikacji: 05.04.2022
Czas czytania: 14 minut
depresja przyczyny objawy leczenie

Badanie EZOP II wykazało, że na zaburzenia psychiczne cierpiała w ciągu życia ponad 1/4 dorosłych Polaków. Jednak tylko kilkanaście procent osób z tym problemem korzystało z pomocy psychiatry lub psychologa. Zdaniem badaczy, wynika to ze słabej dostępności tego typu wsparcia oraz z uprzedzeń wobec osób z zaburzeniami psychicznymi i instytucji psychiatrycznych. Do problemów zdrowia psychicznego, których najczęściej doświadczają Polacy, należy uzależnienie od alkoholu, lęk napadowy i depresja.

Czym jest depresja, jakie są przyczyny i objawy depresji i gdzie szukać pomocy? Przeczytaj artykuł przygotowany przez naszych ekspertów i umów się na konsultacje z doświadczonym psychologiem lub psychiatrą w Centrum Zdrowia Psychicznego MindHealth. Zapraszamy na wizytę!

KUP WIZYTĘ


Spis treści:


Czym jest depresja?

Depresja to powszechne zaburzenie zdrowia psychicznego, zaliczane do zaburzeń nastroju. Charakteryzuje się uporczywym smutkiem i/lub niemożnością odczuwania przyjemności. Zmienia również sen i apetyt, zwiększa zmęczenie i osłabia koncentrację.

Depresja powoduje cierpienie chorego i znacząco wpływa na jego zdolność do funkcjonowania i satysfakcjonującego życia. Choroba wymaga leczenia, które polega zazwyczaj na stosowaniu leków i/lub terapii. Nieleczona, może prowadzić do stanów groźnych dla życia, w tym do samobójstwa.

 

Ile osób choruje na depresję?

Psychiatra - depresja

Konsultacja psychiatry - pierwszorazowa

od 250 zł

KUP WIZYTĘ

Depresja jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym. Należy do chorób cywilizacyjnych. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szacują, że cierpi na nią około 280 mln (3,8 proc.) osób na całym świecie. Problem częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Statystki dotyczące zdrowia psychicznego w naszym kraju znane są m.in. z badania EZOP II. Stwierdzono w nim, że w okresie całego życia na depresję chorowało około 3,85 proc. (ponad 1,2 mln) dorosłych Polaków. Badanie wykazało również, że problem depresji relatywnie częściej występuje u kobiet, osób najsłabiej wykształconych, starszych, owdowiałych i rozwiedzionych oraz wśród emerytów i rencistów. Miejsce zamieszkania nie ma dużego wpływu.


Przyczyny depresji

Depresja rozwija się w wyniku współdziałania wielu różnych zmiennych. Teorie na temat przyczyn choroby można podzielić na te akcentujące rolę mechanizmów biologicznych i takie, które szukają podłoża depresji w czynnikach psychologicznych.

Koncepcje biologiczne

Uważa się, że depresja może być uwarunkowana genetycznie. Potwierdzają to badania przeprowadzone wśród bliźniąt jednojajowych, u których zanotowano 40-50-procentową zgodność występowania zaburzenia. Wykazano również, że depresja częściej pojawia się w rodzinach z historią zaburzeń nastroju czy uzależnień. Specjaliści przypuszczają, że za depresję odpowiada kilkadziesiąt genów, które wchodzą w interakcje ze sobą i z czynnikami środowiskowymi.

W najczęściej przytaczanych hipotezach jako przyczynę zaburzeń nastroju i depresji wskazuje się niedobór neuroprzekaźników mózgowych – noradrenaliny, dopaminy oraz serotoniny. Omawiane koncepcje powstały w latach sześćdziesiątych XX wieku. Do chwili obecnej zaburzenia w działaniu tych neuroprzekaźników zostały już wykazane w badaniach neurochemicznych, neuroobrazowych i molekularno-genetycznych.

Na wystąpienie depresji wpływa także stan hormonalny. Zaburzenie pojawia się u osób z niedoczynnością i nadczynnością tarczycy czy chorobą Cushinga. W rozwoju depresji u kobiet rolę odgrywają też hormony płciowe (zaburzenie często występuje przed miesiączką, po porodzie czy w początkowym okresie menopauzy). Wykazano także, że mniejsze stężenie witaminy D (uznawanej obecnie za hormon) nasila objawy depresji.

Obecnie wiadomo, że na depresję mają też wpływ zmiany w strukturze i funkcji mózgu. Struktury narządu najbardziej związane z zaburzeniem to układ limbiczny, przednia część zakrętu obręczy oraz kora przedczołowa.

Do wystąpienia depresji przyczyniają się także schorzenia ośrodkowego układu nerwowego (np. guzy mózgu, padaczka czy choroba Parkinsona). Za czynnik ryzyka wystąpienia depresji uważa się też choroby somatyczne, m.in. sercowo-naczyniowe, nowotworowe czy przewlekłe zespoły bólowe.

Na nastrój może też wpłynąć stosowanie farmaceutyków, m.in. niektórych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, leków przeciwnadciśnieniowych, glikokortykosteroidów czy leków antyhistaminowych.

Koncepcje psychologiczne

Istotną rolę w rozwoju depresji przypisuje się też wydarzeniom życiowym o charakterze utraty. Strata ta może dotyczyć np. śmierci bliskiej osoby, utraty pracy, sprawności, poczucia bezpieczeństwa, przynależności do sieci społecznej, wartości materialnych czy symbolicznych. Oszacowano, że średnio 50 proc. osób z depresją doświadcza tego typu wydarzenia w okresie poprzedzającym zachorowanie.

Wśród czynników psychologicznych mających wpływ na rozwój depresji wymieniana jest również osobowość przed chorobą. Zdaniem specjalistów rozwojowi zaburzenia sprzyja introwersja, perfekcjonizm czy wysoki poziom neurotyczności (tendencja do przeżywania uczuć o znaku negatywnym, takich jak smutek czy lęk).

Przyczyny depresji są też wyjaśniane przez poszczególne nurty w psychoterapii. Zdaniem freudystów, depresja to konflikt pomiędzy tym, jak człowiek widzi siebie, a jaki według swojej oceny powinien być. Przedstawiciele tego podejścia akcentują też znaczenie niezaspokojenia potrzeb w dzieciństwie, a zwłaszcza oddzielenia od matki we wczesnym okresie życia.

Behawioryści uważają, że depresja może stać się nawykowym sposobem reagowania w sytuacjach emocjonalnie obciążających. Natomiast w teorii poznawczej uznaje się, że podłożem choroby są nieprawidłowe schematy poznawcze dotyczące siebie, otaczającego świata i przyszłości. Ta ostatnia koncepcja dotycząca przyczyn depresji, której twórcą był amerykański lekarz psychiatra Aaron Beck, uważana jest za najbardziej wpływową.

KUP WIZYTĘ

Depresja – objawy

Depresja to choroba objawiająca się obniżeniem nastroju (apatią, przewlekłym poczuciem smutku, rozdrażnienia czy pustki) i/lub niemożnością cieszenia się życiem i sprawami, które wcześniej były źródłem przyjemności (to tzw. anhedonia). U chorych często występuje też negatywna ocena samego siebie, poczucie winy, brak wiary w możliwość poprawy oraz myśli o śmierci lub samobójstwie.

Ponadto, osobę cierpiącą na depresję cechuje spowolnienie aktywności ruchowej i intelektualnej, co fachowo określa się obniżeniem napędu psychoruchowego. Chorzy skarżą się na fizyczne objawy — brak sił, energii i ciągłe zmęczenie. Mają także problemy z koncentracją uwagi, zapamiętywaniem czy podejmowaniem decyzji. U części osób występuje niepokój ruchowy – konieczność przemieszczania się, poruszania dłońmi czy palcami.

Depresję cechuje również zakłócenie rytmów biologicznych. U chorych następuje zmniejszenie lub wzrost apetytu oraz masy ciała. Pojawiają się też zaburzenia snu o charakterze niedoboru (hiposomnia) lub nadmiaru (hipersomnia). Pacjenci doświadczają także bólów głowy czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Depresja może być również przyczyną osłabienia libido.

U niektórych osób chorych na depresję występują objawy psychotyczne – urojenia (fałszywe przekonania pochodzenia chorobowego, podtrzymywane mimo dowodów na ich nieprawdziwość) lub omamy/halucynacje (spostrzeżenia nieistniejących bodźców zmysłowych, np. głosów, osób czy przedmiotów). Urojenia mogą dotyczyć poczucia winy, grzeszności i kary, przekonania o byciu nieuleczalnie chorym, utracie dorobku czy o nieistnieniu.

W okresie depresji często występują też różnorodne objawy lękowe.

Symptomy depresji według WHO

W międzynarodowej klasyfikacji chorób WHO ICD-11, epizod depresyjny scharakteryzowany jest jako obniżony nastrój lub spadek zainteresowania czynnościami, który występuje przez większą część dnia, prawie codziennie przez co najmniej dwa tygodnie. Wśród objawów towarzyszących w klasyfikacji WHO wymienia się:

  • trudności z koncentracją;
  • poczucie bezwartościowości lub nadmierne poczucie winy;
  • poczucie beznadziejności;
  • nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie;
  • zmiany apetytu lub snu;
  • pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe;
  • spadek energii lub zmęczenie.

jak objawia się depresja?

Stopnie ciężkości epizodów depresji

Opisane wyżej objawy powodują trudności w życiu osobistym, społecznym, zawodowym czy szkolnym osoby z depresją. W zależności od liczby i nasilenia symptomów oraz ich wpływu na funkcjonowanie chorego, wyróżnia się łagodne, umiarkowane i ciężkie epizody depresyjne.

Można je opisać w następujący sposób:

  • epizod łagodny depresji: w jego przebiegu chory ma zazwyczaj trudności w wykonywaniu codziennych zadań, jednak jego aktywność nie jest zaburzona całkowicie;
  • epizod umiarkowany depresji: charakteryzuje się znacznymi problemami z wykonywaniem obowiązków domowych i pracy;
  • epizod ciężki depresji: objawy uniemożliwiają osobie chorej wykonywanie jakiejkolwiek pracy zawodowej i obowiązków domowych, poza drobnymi czynnościami.

Depresja – przebieg i rokowanie

Jedynie u niewielkiego procenta Pacjentów depresja występuje jako pojedynczy epizod. Najczęściej ma charakter nawracający. Średnio w ciągu życia pojawia się klika epizodów, pomiędzy którymi następują okresy bezobjawowe. Nawroty depresji noszą miano choroby afektywnej jednobiegunowej (ChAJ). Niekiedy choroba ma charakter przewlekły (jeżeli epizod trwa co najmniej dwa lata). Natomiast w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) epizody depresji występują naprzemiennie z epizodami manii lub hipomanii.

Psycholog - depresja

Konsultacja psychologa

od 150 zł

KUP WIZYTĘ

Depresja może prowadzić do trwałej lub czasowej niepełnosprawności. Wiąże się też z ryzykiem popełnienia samobójstwa. U osób z rozpoznaniem różnorodnych zaburzeń depresyjnych jest ono 13-26 razy wyższe niż w populacji ogólnej. W przebiegu depresji u osób, które popełniły samobójstwo, najczęściej występowały:

  • bezsenność;
  • niepokój;
  • pobudzenie;
  • spadek apetytu i wagi;
  • silne poczucie winy;
  • negatywna ocena własnej oceny i przyszłości;
  • nadużywanie alkoholu i/lub innych substancji psychoaktywnych.

Rodzaje depresji

Istnieje wiele rodzajów depresji. Różnią się m.in. przyczyną, objawami, czasem trwania, przebiegiem czy potrzebami terapeutycznymi. Poniżej przybliżamy niektóre z nich.

 

Depresja lękowa

Depresja lękowa zwana jest również depresją agitowaną. To postać zaburzenia, w której dominuje doświadczanie stanów lęku. Chorzy z tym rodzajem depresji trwają w stałym napięciu i poczuciu zagrożenia, czemu towarzyszy niepokój manipulacyjny, ruchowy czy pobudzenie. W depresji lękowej mogą też występować zaburzenia snu (w tym całkowita bezsenność).

Pacjenci często oceniają połączenie objawów lękowych i pobudzenia ruchowego jako nieznośne. W związku z tym depresja agitowana wiąże się z wysokim ryzykiem samobójstwa.

 

Dystymia

Na dystymię, nazywaną kiedyś depresją nerwicową, cierpi około 5 proc. populacji. To stan trwającego 2 lata lub dłużej obniżonego nastroju, który jednak nie osiąga nasilenia uprawniającego do rozpoznania epizodu depresji.

Do symptomów dystymii zalicza się uczucie przygnębienia, ogólne złe samopoczucie, męczliwość czy poczucie niesprawności fizycznej i intelektualnej oraz bezradności. Zaburzenie charakteryzuje się też niską samooceną, słabym odczuwaniem przyjemności i satysfakcji. U chorych występuje również wzmożone napięcie, drażliwość, płaczliwość i tendencja do izolowania się.

Przebieg dystymii jest przewlekły, uporczywy. Może ona okresowo współistnieć z epizodem „zwykłej” depresji, co określa się jako podwójną depresję.

KUP WIZYTĘ

Depresja dwubiegunowa

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) dotyka około 1,5 proc. populacji. To zaburzenie, w przebiegu którego pojawiają się epizody depresji, manii/hipomanii lub mieszane.

Epizody maniakalne cechuje euforia lub drażliwość oraz zwiększona aktywność lub energia. Ponadto występuje szybka mowa, gonitwa myśli, zawyżona samoocena, zmniejszona potrzeba snu, rozpraszanie się i impulsywność czy lekkomyślne zachowanie.

W przebiegu ChAD zwykle częstsze są fazy depresyjne. Symptomy na ogół narastają w ciągu kilkunastu dni i osiągają znaczne nasilenie. Zazwyczaj dominuje obniżenie nastroju z wyraźnie przeżywanym smutkiem i zaburzeniami rytmów biologicznych. Typowa jest nadmierna senność i wzrost apetytu. Często pojawiają się epizody ze znacznym zahamowaniem psychoruchowym. Charakterystyczna dla depresji w przebiegu ChAD jest też szybka, ale krótkotrwała poprawa po zastosowaniu leków przeciwdepresyjnych.

W pierwszych epizodach depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej lęk jest stosunkowo mało nasilony. Jednak w toku ChAD, zwłaszcza po 50.roku życia, mogą występować depresje z silnym lękiem, niepokojem i urojeniami.

Epizody depresyjne w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej są liczniejsze, krótsze oraz cechują się wyraźniejszą dynamiką narastania i ustępowania niż ma to miejsce w zaburzeniach depresyjnych nawracających.

 

Zespół dysforyczny przedmiesiączkowy

Zespół dysforyczny przedmiesiączkowy każdego roku dotyka od 1,8 do 5,8 proc. kobiet. Jego objawy pojawiają się na około tydzień przed rozpoczęciem menstruacji.

Do symptomów zaliczana jest depresja, chwiejność emocjonalna, drażliwość i lęk. Występują też m.in. trudności z koncentracją, brak energii lub większa męczliwość, zmiany w zakresie apetytu, problemy ze snem czy poczucie przytłoczenia lub braku kontroli. Pojawiają się też objawy somatyczne – tkliwość lub obrzęk piersi, ból stawów lub mięśni, uczucie „wzdęcia” lub przyrost masy ciała.

Symptomy, które prowadzą do znacznego stresu i problemów z regularnym funkcjonowaniem lub interakcjami społecznymi, ustępują w ciągu tygodnia od pojawienia się miesiączki. 

Zaburzenie jest leczone lekami przeciwdepresyjnymi lub doustnymi środkami antykoncepcyjnymi. Pomocne mogą być zmiany w diecie i stylu życia.

 

Depresja poporodowa

Depresja poporodowa rozwija się u 10-15 proc. młodych matek (nie należy jej mylić z krótkotrwałym, łagodniejszym stanem, który określany jest jako baby blues).

Zaburzenie objawia się głównie uporczywym smutkiem, zmęczeniem oraz lękiem o rozwój i zdrowie dziecka. W jego przebiegu pojawiają się również natrętne myśli, zaburzenia snu, brak apetytu i energii, problemy z koncentracją, poczucie winy oraz myśli samobójcze. Często obserwowany jest także lęk i nadmierna, nieadekwatna troska o zdrowie własne i dziecka.

Do wystąpienia depresji poporodowej przyczyniają się zmiany hormonalne, ale czynnikiem ryzyka jest również m.in. niewystarczające wsparcie społeczne, niższy status społeczno-ekonomiczny czy depresja partnera.

Depresję poporodową można i trzeba leczyć, ponieważ nieleczona niesie za sobą ryzyko dla matki, dziecka i całej rodziny.

depresja poporodowa objawy leczenie

Depresja sezonowa

Depresja sezonowa nazywana jest również depresją zimową. Charakteryzuje ją pojawianie się objawów zespołu depresyjnego w okresie jesienno-zimowym lub zimowo-wiosennym. Zaburzenie występuje głównie w rejonach, w których w tych częściach roku notowany jest niedobór światła słonecznego. Większość badaczy postrzega depresję sezonową jako podtyp choroby afektywnej dwubiegunowej.

Ta postać depresji cechuje się poczuciem braku energii, nadmierną sennością, większym apetytem i wzrostem wagi. U chorych obserwowane jest też obniżenie nastroju, utrata inicjatywy, spadek zainteresowania czy zaburzenia koncentracji.

Depresję sezonową leczy się przy użyciu fototerapii, psychoterapii i leków. Zalecane są także spacery w słońcu, aktywność fizyczna, muzykoterapia czy choreoterapia.

 

Depresja atypowa

Depresja atypowa zazwyczaj rozpoczyna się u osób poniżej 20. roku życia i ma przewlekły przebieg. Charakteryzuje ją reaktywność nastroju (poprawa w odpowiedzi na dobre wieści lub pozytywne wydarzenia).

Występują w niej też tzw. odwrócone reakcje wegetatywne, czyli np. zwiększony apetyt lub przyrost masy ciała i nadmierna senność. Kolejne charakterystyczne symptomy to uczucie ciężkości rąk lub nóg, które nazywane jest paraliżem ołowianym. Chorzy z tym rodzajem depresji są też wrażliwi na odrzucenie lub krytykę, co wpływa na ich relacje, życie towarzyskie czy pracę.

 

Depresja maskowana

Depresja maskowana to stan, w którym chory nie doświadcza obniżenia nastroju, ale zgłasza inne psychiczne lub somatyczne dolegliwości. Osoby z tą postacią zaburzenia skarżą się np. na objawy przypominające dławicę piersiową, bóle, zawroty głowy, problemy ze snem, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zaburzenia równowagi, swędzenie skóry czy uczucie zwiększonej męczliwości.

Ta postać depresji może się także przejawiać zaburzeniami snu, lękiem, myślami i czynnościami natrętnymi czy zaburzeniami odżywiania, a także prowadzić do okresowego nadużywania alkoholu lub leków nasennych czy uspokajających.

Chorzy z tym rodzajem depresji często podejmują nieskuteczne próby leczenia dolegliwości u lekarza pierwszego kontaktu i specjalistów innych niż lekarz psychiatra. Dopiero szczegółowe badanie ujawnia symptomy psychiczne depresji. Zastosowanie u nich leków przeciwdepresyjnych wpływa na znaczące złagodzenie lub zniwelowanie objawów somatycznych.

KUP WIZYTĘ

Depresja u dzieci i młodzieży

Depresja to nie tylko problem dorosłych. Zalicza się ją również do najczęstszych chorób dzieci i młodzieży. Wśród osób przed pokwitaniem rozpowszechnienie depresji wynosi 1-2 proc., natomiast w okresie dojrzewania – osiąga 14,3 proc.

Do objawów depresji u dzieci i nastolatków zalicza się m.in. skargi na złe samopoczucie, złość wobec otoczenia czy porzucenie wcześniejszych zainteresowań. Dzieci odmawiają też chodzenia do szkoły i osiągają gorsze wyniki w nauce. Obserwowane jest u nich również poczucie winy, beznadziejności oraz negatywna ocena siebie, świata i przyszłości. Pojawiają się też zachowania autodestrukcyjne i myśli samobójcze.

W tej grupie wiekowej symptomy depresyjne często dłużej pozostają niezauważone i nieleczone, co zwiększa ryzyko rozwoju chronicznych i nawracających objawów. Taki stan wpływa na złe funkcjonowanie społeczne, trudności szkolne oraz zwiększa ryzyko chorób fizycznych i nadużywania substancji psychoaktywnych. Może też skutkować odległymi trudnościami w okresie dorosłości. Wiąże się również ze znaczną śmiertelnością.

Z tych powodów istotna jest szczególna uważność na pojawiające się u młodych ludzi objawy oraz wczesne zgłoszenie się do specjalisty celem postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia.


Psychiatra czy psycholog – do kogo z depresją?

Leczeniem depresji zajmują się psychiatrzy, ale pierwszej pomocy może udzielić też lekarz podstawowej opieki zdrowotnej czy psycholog. Należy jednak pamiętać, że w przypadku szybkiego nasilenia depresji i występowania myśli samobójczych trzeba pilnie zgłosić się do specjalisty psychiatrii.


Rozpoznanie depresji

By rozpoznać depresję, lekarz przeprowadza wywiad medyczny, obserwację i badanie fizykalne. W trakcie procesu diagnozuje też inne ewentualne zaburzenia psychiczne (np. lękowe czy związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych) oraz wyklucza obecność pozostałych objawów choroby afektywnej dwubiegunowej. Na ogół zleca również testy laboratoryjne, by upewnić się, czy depresja nie jest spowodowana lub nie współwystępuje z inną chorobą (np. tarczycy).

Test na depresję

W procesie diagnostycznym lekarz może także wykorzystać specjalne testy czy kwestionariusze, wypełniane przez siebie lub Pacjenta. Zaliczane są do nich np.:

  • inwentarz depresji Becka;
  • skala depresji Hamiltona;
  • skala Montgomery’ego i Asberg;
  • Test Dziewięciu Pytań PHQ-9;
  • CES-D (Center for Epidemiological Studies Depression Scale);
  • EPS (Edynburska Skala Oceny Depresji Poporodowej).

Skale te nie są wystarczające do rozpoznania czy wykluczenia depresji. Używa się ich pomocniczo do oceny stopnia jej nasilenia. Mogą także służyć okresowej ocenie efektów terapii.

depresja u dzieci leczenie


Jak leczyć depresję?

Obecnie, leczenie osób z depresją może odbywać się w trybie ambulatoryjnym. Jedynie ciężkie, zagrażające życiu przypadki wymagają terapii na oddziale psychiatrycznym. Głównym celem leczenia depresji jest uzyskanie remisji, czyli braku objawów oraz zapobieganie ich wczesnemu nawrotowi. Jakie metody stosuje się, by przywrócić zdrowie psychiczne osobom z depresją?

Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwdepresyjne służą leczeniu objawów depresyjnych i lękowych. W leczeniu łagodnych stanów depresji są rekomendowane na równi z psychoterapią, natomiast w leczeniu umiarkowanych i ciężkich depresji stanową metodę z wyboru. Leki przeciwdepresyjne dzieli się na kilka grup o różnym mechanizmie działania. By dobrać preparat, specjalista bierze m.in. pod uwagę profil objawów, wiek pacjenta, obciążenia somatyczne, inne stosowane leki, dotychczasowe leczenie przeciwdepresyjne czy działania niepożądane.

Warto dodać, że w niektórych przypadkach mamy do czynienia z depresją lekooporną. Rozpoznaje się ją, jeśli po zastosowaniu dwóch kolejnych kuracji lekami przeciwdepresyjnymi z różnych grup (w odpowiedniej dawce i przez odpowiednio długi czas) nie następuje poprawa.

Psychoterapia

Psychoterapia („terapia rozmową”) polega na leczeniu zaburzeń psychicznych za pomocą metod psychologicznych. Prowadzi ją wykwalifikowany specjalista (np. psychoterapeuta czy lekarz psychiatra po specjalistycznym podyplomowym szkoleniu). Ten sposób oddziaływania stanowi podstawową metodę terapii stanów depresyjnych o lekkim nasileniu oraz niektórych stanów depresyjnych o nasileniu umiarkowanym. W pozostałych przypadkach może być uzupełnieniem farmakoterapii.

U osób z depresją najczęściej stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT) i interpersonalną (IPT). Pomocna może być także psychoterapia dynamiczna, stosowana przez krótki czas. W części przypadków zaleca się terapię małżeńską/par czy terapię rodzinną. U niektórych pacjentów rekomendowana jest też psychoterapia grupowa.

Inne metody leczenia depresji

Do innych metod leczenia depresji zaliczane są:

  • aktywizacja behawioralna: polega na wzmacnianiu wszelkich form udziału osoby z depresją w życiu społecznym. Służy także podejmowaniu przez chorego działań, które mogą wzmacniać odczuwanie przyjemności i życiowej satysfakcji. Takie działanie ma prowadzić do redukcji nasilenia objawów depresji lub zapobiegania jej nawrotom. Aktywizacja behawioralna jest szczególnie ważną opcją terapeutyczną dla osób starszych;
  • fototerapia: jej skuteczność wykazano w depresji sezonowej. Najczęściej polega ona na kilkunastu sesjach ekspozycji na światło o dużej jasności – do 6000 luksów. Prowadzi się ją w godzinach rannych, w odstępach 1-2-dwudniowych;
  • aktywność sportowa: coraz częściej w kontekście leczenia depresji wspomina się o aktywności sportowej. Jest ona dobrym uzupełnieniem metod biologicznych i psychoterapii. Wykazano, że aktywność w zakresie zalecanym przez większość standardów zdrowia publicznego może łagodzić objawy zaburzeń depresyjnych;
  • terapia elektrowstrząsowa: stanowi najważniejszy z biologicznych niefarmakologicznych sposobów leczenia depresji. Jest szczególnie wskazana w przypadkach, które wymagają szybkiego działania z powodu ciężkości objawów czy nieskuteczności farmakoterapii. Terapia elektrowstrząsowa jest efektywna i bezpieczna. Znajduje zastosowanie także w przypadku dzieci i młodzieży, pacjentów w podeszłym wieku, kobiet w ciąży czy będących w trakcie karmienia;
  • pozostałe metody neuromodulacyjne: w leczeniu depresji, zwłaszcza lekoopornej, próbuje się stosować także inne metody zabiegowe. Należy do nich przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, terapia magnetowstrząsowa, stymulacja nerwu błędnego czy głęboka stymulacja mózgu. Niektóre wyniki są obiecujące, ale wymagają dalszych badań i standaryzacji procedur.


Depresja – gdzie szukać pomocy?

W depresji istotne jest też zdobywanie informacji na temat choroby. Edukacja może wzmocnić motywację Pacjenta do trzymania się planu terapii, a także pomóc jego bliskim w lepszym zrozumieniu chorego i jego potrzeb.

Dobrym rozwiązaniem jest uczestnictwo w zajęciach towarzyskich czy w grupach wsparcia, dzięki którym można nawiązać kontakt i dzielić się doświadczeniem z ludźmi, którzy stoją przed podobnymi wyzwaniami.

Istnieje też wiele organizacji, które oferują chorym z depresją i ich rodzinom różne formy pomocy – telefony zaufania, strony i kampanie edukacyjne, porady online, konkursy czy warsztaty. Zalicza się do nich np.:

  • Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji im. dr. Dariusza Wasilewskiego: organizuje m.in. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, który przypada 23. lutego i Europejski Dzień Walki z Depresją, wypadający 1. października. Zaprasza też chorych i ich bliskich do grup wsparcia dotyczących depresji i choroby afektywnej dwubiegunowej;
  • Fundacja Itaka: prowadzi np. kampanię „Stop depresji”, Antydepresyjny Telefon Zaufania, Telefon Zaufania Młodych i porady online;
  • Fundacja „Twarze depresji”: organizuje kampanię społeczną „Twarze depresji. Nie oceniam. Akceptuję.” i oferuje zdalną pomoc;
  • Fundacja Zobacz…JESTEM: przedmiotem jej zainteresowania jest zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Prowadzi m.in. kampanie poświęcone problemowi samobójstw i autoagresji – „Zobacz…Znikam” oraz „Czerwony Pasek”.

KUP WIZYTĘ


Źródła:

informacje dla pacjenta zdrowie psychiczne