Objawy koronawirusa

Data publikacji: 11.02.2021
Czas czytania: 8 minut

Koronawirus to potoczne określenie wirusa chorobowego. Fachowo chorobę koronawirusową nazywa się COVID-19, a wywołujący ją patogen – koronawirusem SARS-CoV-2.

Nasilenie objawów COVID-19 waha się od łagodnego do bardzo ciężkiego. Symptomy mogą dotyczyć wielu układów. Hiszpańscy naukowcy, po 4 miesiącach obserwacji 2 tysięcy chorych z całego kraju, zidentyfikowali około 200 różnych objawów zakażenia SARS-CoV-2. Obliczyli także, że jeden chory doświadczał średnio 36 symptomów.

Spis treści:


Jak przebiega koronawirus (COVID 19)?

U około 80% osób przebieg zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 jest łagodny – bezobjawowy lub charakteryzujący się niewielkimi symptomami, które mijają w ciągu 1-2 tygodni. Kolejne 15% przypadków charakteryzuje się poważnymi objawami. U 5% chorych COVID-19 ma bardzo ciężki przebieg i prowadzi do ostrej niewydolności oddechowej. Jej oznaką jest m.in. silna duszność. Z powodu ostrej niewydolności oddechowej i niedotlenienia narządów dochodzi do powikłań dotyczących całego organizmu, m.in. do sepsy i wstrząsu. To stan, który jest poważnym zagrożeniem życia.

Kto jest najbardziej narażony na ciężki przebieg COVID-19?

Grupą szczególnie narażoną na ciężki przebieg COVID-19 są osoby starsze (w wieku 60 lat i powyżej) oraz chorujące przewlekle na nadciśnienie, choroby serca czy płuc, cukrzycę, otyłość lub raka. Lekarze podkreślają jednak, że COVID-19 może przebiegać ciężko (w tym zakończyć się zgonem) u osób w każdym wieku.


Najczęstsze objawy koronawirusa SARS-CoV-2

Objawy COVID-19 pojawiają się od 2 do 14 dni (średnio 5-6) od zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Najczęstsze z nich to:

  • zmęczenie,
  • gorączka,
  • kaszel (częściej suchy).

Wczesnym symptomem choroby mogą być też zaburzenia zapachu i/lub smaku. Zdarza się, że jest to jedyny objaw zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Rzadziej notowane są:

  • ból mięśni,
  • ból gardła,
  • katar,
  • ból głowy,
  • zapalenie spojówek,
  • dreszcze,
  • zawroty głowy,
  • biegunka,
  • różne rodzaje wysypki,
  • duszność,
  • spadek wydolności fizycznej.

Koronawirus a zapalenie płuc

U części osób z COVID-19 rozwija się zapalenie płuc. Jego objawami mogą być:

  • gorączka,
  • dreszcze,
  • poty,
  • ból w klatce piersiowej,
  • kaszel,
  • duszność,
  • szybki oddech,
  • znaczne osłabienie.

Czasem (zwłaszcza u osób starszych) występują:

  • zaburzenia świadomości,
  • dezorientacja.

Zapalenie płuc spowodowane przez koronawirusa nie zawsze ma ciężki przebieg. Trzeba jednak pamiętać, że stan chorego może się pogorszyć. Ma to często miejsce około tygodnia po wystąpieniu pierwszych objawów.

Objawy koronawirusa - infografika

Objawy skórne COVID-19

Problemy skórne mogą być jedynym objawem zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. W przebiegu COVID-19 obserwuje się różne zmiany, np. przypominające rumień, zasinienie, pęcherzyki czy pokrzywkę. Czasem występuje swędzenie. U niektórych chorych pojawiają się także fioletowoczerwone zmiany na palcach dłoni i stóp, które przypominają odmrożenia (to tzw. covidove palce).


Koronawirus – co robić, kiedy podejrzewamy u siebie chorobę?

Jeśli podejrzewamy u siebie łagodne objawy COVID-19, powinniśmy podjąć następujące kroki:

  • pozostać w domu: zostając w domu możemy zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Wychodźmy tylko wtedy, gdy potrzebujemy pomocy medycznej;
  • odizolować się od bliskich: jeśli mieszkamy z innymi osobami, odizolujmy się od nich na tyle, na ile to tylko możliwe. Używajmy też w domu maseczki ochronnej;
  • zadzwonić do lekarza: poinformujmy lekarza o swoich objawach. Specjalista może pytać, kiedy i jak się zaraziliśmy. Odpowiadajmy na pytania najlepiej, jak potrafimy;
  • postępować zgodne ze wskazaniami specjalisty: lekarz poinstruuje nas, jak dbać o siebie podczas choroby. Może zlecić też wykonanie testu na koronawirusa;
  • monitorować objawy: w przebiegu COVID-19 objawy mogą się nasilać. W takim przypadku, zwłaszcza jeśli wystąpią – opisane niżej – symptomy alarmowe, nie wahajmy się pilnie szukać pomocy medycznej. Pamiętajmy, że choroba bywa podstępna. U zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2 obserwuje się zjawisko zwane „happy hypoxia” („szczęśliwe niedotlenienie”). Polega ono na tym, że chory czuje i zachowuje się stosunkowo normalnie, chociaż jego saturacja (poziom wysycenia krwi tlenem) jest niebezpiecznie niska. Oscyluje ona w granicach 80%, podczas gdy norma wynosi 95-99%.

 

Alarmowe objawy koronawirusa

Wystąpienie tzw. objawów alarmowych COVID-19 powinno nas skłonić do szukania pilnej pomocy medycznej. Do tej grupy symptomów zakażenia koronawirusem SARS-CoV2 należą:

  • duszność,
  • uporczywy ból lub ucisk w klatce piersiowej,
  • senność nie do opanowania,
  • zaburzenia świadomości,
  • zasinienie ust lub twarzy,
  • krwioplucie,
  • wysypka (przede wszystkim czerwona lub fioletowa, która nie blednie po uciśnięciu palcem).

U osoby zarażonej koronawirusem SARS-CoV-2 może także wystąpić udar mózgu. W takiej sytuacji zawsze liczy się CZAS. Charakterystyczne objawy udaru to:

  • C: cięższa noga lub ręka,
  • Z: zaburzenia widzenia,
  • A: asymetria twarzy,
  • S: spowolniona mowa.

Uwaga! W przypadku pojawienia się wymienionych objawów należy zadzwonić pod numer 999 lub zgłosić się na SOR czy izbę przyjęć najbliższego szpitala. Ponadto trzeba z wyprzedzeniem poinformować personel medyczny o fakcie, że chorujemy na COVID-19.


Objawy zakażenia koronawirusem u dzieci

Przebieg COVID-19 u dzieci jest zazwyczaj łagodniejszy niż u dorosłych.

Naukowcy z Kanady, po przeanalizowaniu 2463 przypadków zakażenia u najmłodszych, oszacowali, że 1/3 z nich przechodziła zakażenie koronawirusem bezobjawowo. W przypadku pojawienia się symptomów COVID-19 u dzieci są to:

  • gorączka,
  • kaszel,
  • ból i zaczerwienienie gardła.

Notowane bywają też:

  • katar,
  • zatkanie nosa,
  • biegunka,
  • wymioty.

Występują również zaburzenia węchu i smaku. Dzieci, które czasem nie potrafią jeszcze dokładnie opisać swoich odczuć, skarżą się na „dziwne smaki”, odmawiają jedzenia potraw, które wcześniej lubiły lub mają gorszy apetyt. Lekarze obserwują też u najmłodszych problemy ze spadkiem saturacji czy dusznością. Zdarza się, że dziecko wymaga wspomagania tlenem. Jednak konieczność użycia respiratora jest u najmłodszych rzadkością.

Które dzieci są narażone na cięższy przebieg COVID-19?

COVID-19 może przebiegać ciężej u niemowląt i dzieci do 2 lat. Częściej dochodzi u nich do zmian zapalnych w płucach czy drgawek gorączkowych. Ponadto do grupy ryzyka cięższego przebiegu zakażenia koronawirusem zalicza się wcześniaki, dzieci z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi, chorobą nowotworową, przewlekłymi chorobami płuc oraz z zaburzeniami odporności.

Zespół pocovidowy – nowa choroba u dzieci

W rzadkich sytuacjach, zazwyczaj 2 do 4 tygodni po zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2, najmłodsi zapadają na ciężką, niezakaźną chorobę zwaną PIMS lub PIMS-TS (ang. Paediatric Inflammatory Multisystem Syndrome Temporally Associated with SARS-CoV-2). Po polsku nazywa się ją wieloukładowym zespołem zapalnym występującym u dzieci w następstwie zakażenia koronawirusem. W części przypadków choroba może prowadzić do powikłań – kardiologicznych, wstrząsu i niewydolności wielonarządowej. PIMS występuje także u najmłodszych, którzy zakażenie SARS-CoV-2 przeszli bezobjawowo.

Objawy PIMS

PIMS przypomina inne ciężkie choroby zapalne dzieci, takie jak np. choroba Kawasakiego. Najczęstszym objawem zespołu pocovidowego u najmłodszych jest wysoka gorączka. Mogą występować też silne bóle brzucha. Inne symptomy PIMS to:

  • zapalenie spojówek,
  • drgawki,
  • silne bóle głowy,
  • bezmocz czy skąpomocz,
  • wysypki.

Ze szczególnie trudną sytuacją mamy do czynienia, kiedy choroba atakuje układ naczyniowy i powoduje spadek ciśnienia, spadek siły skurczowej mięśnia sercowego czy zapalenie mięśnia sercowego. PIMS ma dynamicznie zmieniający się przebieg. Dzieci z tym zespołem powinny być leczone w szpitalu.


Koronawirus a grypa - różnice

Grypa i COVID-19 to zakaźne choroby układu oddechowego, które mają podobne objawy i rozprzestrzeniają się w podobny sposób (oba zakażenia przenoszą się drogą kropelkową, przez bezpośredni kontakt lub przez skażone powierzchnie).

Niekiedy trudno je rozróżnić. Istnieje jednak kilka objawów, które są charakterystyczne tylko dla COVID-19. Należą do nich:

  • zaburzenia węchu i/lub smaku: chociaż nie wszyscy zakażeni koronawirusem SARS-CoV-2 doświadczają zaburzeń węchu i/lub smaku, ten objaw uznaje się z charakterystyczny dla COVID-19;
  • zapalenie spojówek: u części chorych z COVID-19 występuje zapalenie spojówek, które nie pojawia w trakcie grypy;
  • wysypka: objawami koronawirusa mogą być rozmaite zmiany na skórze (np. tzw. covidowe palce), grypa nie wiąże się z takimi objawami;
  • powikłania: obie choroby mogą powodować komplikacje (w tym zagrażające życiu) u osób z grupy wysokiego ryzyka. Do takich powikłań zalicza się zapalenie płuc i niewydolność oddechową. U chorych z COVID-19 mogą jednak wystąpić komplikacje charakterystyczne dla tej choroby. Należą do nich zakrzepy krwi w naczyniach żylnych i tętniczych płuc, serca, nóg lub mózgu u dorosłych oraz – wspomniany wyżej – PIMS-TS u dzieci.

Długoterminowe skutki COVID-19

Większość osób po przebyciu COVID-19 wraca do zdrowia w ciągu kilku tygodni. Zdarza się jednak, że dolegliwości, w tym zmęczenie, objawy oddechowe i neurologiczne, przewlekają się. Oszacowano, że około 10-20% zakażonych koronawirusem zgłasza dolegliwości dłużej niż 3 tygodnie, a 1-3% – nadal po 12 tygodniach. Istnieją też badania, które sugerują, że ten odsetek jest wyższy. Takie przypadki określane są jako long COVID (długi COVID) lub post COVID syndrome (zespół pocovidowy). Dotyczą one także osób, u których rozpoznano łagodną postać choroby.

Objawy koronawirusa

 „Długi COVID” – objawy

Chorzy po COVID-19 skarżą się na wiele dolegliwości. Są one związane z układem oddechowym, mózgiem, układem sercowo-naczyniowym i sercem, nerkami, jelitami, wątrobą oraz skórą. Następstwa COVID-19 mogą również dotyczyć sfery psychicznej. Symptomy te mają różną intensywność i czas trwania. Do objawów, które mogą się utrzymywać przez dłuższy czas, zalicza się m.in.:

  • zmęczenie;
  • duszność;
  • kaszel;
  • ból stawów;
  • ból w klatce piersiowej.

Inne długoterminowe objawy COVID-19  to:

  • ból mięśni lub głowy;
  • szybkie lub mocne bicie serca;
  • zaburzenia zapachu lub smaku;
  • „mgła mózgowa”;
  • problemy z pamięcią, koncentracją lub snem;
  • wysypka lub wypadanie włosów.


Koronawirus a uszkodzenia narządów 

Koronawirus SARS-CoV-2 jest postrzegany jako patogen, który atakuje głównie płuca. Może on jednak również uszkodzić inne narządy. Należą do nich m.in:

  • serce: testy obrazowe wykonywane u ozdrowieńców wykazywały trwałe uszkodzenie mięśnia sercowego, nawet u osób, które doświadczyły jedynie łagodnych objawów COVID-19. Może to zwiększyć ryzyko wystąpienia niewydolności serca lub innych powikłań sercowych w przyszłości;
  • płuca: zdarza się, że zapalenie płuc związane z COVID-19 prowadzi do długotrwałego uszkodzenia pęcherzyków płucnych. Powstała blizna może być przyczyną problemów z oddychaniem.
  • mózg: nawet u młodych ludzi koronawirus może być przyczyną udarów, drgawek i zespołu Guillaina i Barré’go – stanu, który powoduje tymczasowy paraliż. 

Przechodziłeś/aś COVID-19? Choroba może uszkodzić m.in. serce, mózg, płuca, zwiększyć ryzyko długotrwałych problemów zdrowotnych. Upewnij się, że  organizm nie zmaga się z powikłaniami po chorobie i wykonaj Bilans stanu zdrowia po COVID-19.

Kto jest najbardziej narażony na długotrwałe powikłania COVID-19?

Najbardziej narażeni na wystąpienie zespołu pocovidowego są seniorzy i osoby przewlekle chore. Jednak nawet młodzi, zdrowi ludzie mogą odczuwać dolegliwości tygodniami lub miesiącami po zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2. 

Uważa się, że leczenie długotrwałych skutków COVID-19 będzie w najbliższym czasie jednym z wyzwań ochrony zdrowia. W tym kontekście jeszcze ważniejsze staje się ograniczanie rozprzestrzeniania się choroby poprzez noszenie maseczek, zachowywanie dystansu społecznego i higienę rąk oraz poprzez szczepienie.

 

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Jacek Walewski

 

Literatura tematu: