Haluksy - wczesne objawy i leczenie paluchów koślawych

Data publikacji: 14.02.2024
Czas czytania: 4 minuty
Haluksy, inaczej paluchy koślawe, to choroba, której objawem jest deformacja stóp. Sposoby leczenia haluksów zależą os stopnia zaawansowania choroby.

Pojawienie się haluksów ma związek ze stylem życia, przy czym duże znaczenie odgrywają także czynniki genetyczne. Haluksy, inaczej koślawe paluchy, są przyczyną dolegliwości bólowych, deformacja stopy utrudnia dobranie obuwia i często powoduje otarcia. Haluksom można zapobiegać poprzez wdrożenie odpowiedniej profilaktyki. Można także je leczyć.


Spis treści:

Haluksy - czym są?

Haluksy to schorzenie układu kostnego, polegające na deformacji stopy. Sama nazwa haluks oznacza w języku łacińskim po prostu paluch, stąd też na haluksy mówi się koślawe paluchy. Haluksy to wadliwie ustawione duże palce u stopy, rotujące w kierunku kolejnego palca, często na niego nachodzące. Zmiany te wynikają z różnych przyczyn, także genetycznych. Haluksy widoczne są gołym okiem, stanowiąc także defekt kosmetyczny. 

W obrębie zmian dochodzi do stanu zapalnego w stawach, a także częstych otarć i urazów na skutek trudności z doborem obuwia. Wyróżnia się 4 stopnie zaawansowania deformacji stopy:

  • stopień I – łagodny,
  • stopień II – umiarkowany,
  • stopień III – zaawansowany,
  • stopień IV – ciężki.

Haluksy znacznie częściej występują u kobiet, przy czym u mężczyzn również mogą się pojawić. Na ogół pojawiają się w okolicach 40. roku życia. Haluksy częściej występują u osób z tzw. stopą egipską, czyli stopą, w której paluch jest najdłuższy, a reszta palców ustawiona jest w linii skośnej.

Haluksy  – przyczyny

Za powstanie deformacji odpowiadają m. in. nieprawidłowa postawa oraz zaburzenia biomechaniki stopy, czyli np. płaskostopie, choroby ścięgna Achillesa, uszkodzenia mięśnia piszczelowego tylnego czy choroby reumatyczne. Duże znaczenie mają także czynniki genetyczne, obserwuje się występowanie problemu haluksów rodzinnie, w linii żeńskiej (babcia-mama-córka). Na powstanie deformacji stopy duży wpływ ma także noszenie źle dopasowanego obuwia - buty na wysokim obcasie, zbyt wąskie lub za małe - nie pozostają bez znaczenia, jeśli chodzi o powstawanie przeciążeń i w efekcie powodują różne problemy, także z postawą ciała.

Uważa się, że haluksy występują częściej u kobiet, ponieważ kobiece stopy są delikatniejsze, mają mniejszą wytrzymałość torebek stawowych i więzadeł, a także gorszą sprawność i słabszą siłę mięśni.

Wśród czynników dodatkowych mających wpływ na powstanie haluksów wymienia się otyłość, pracę w pozycji stojącej (lub stojący tryb życia), taniec w balecie, choroby układu ruchu oraz siedzący tryb życia i brak odpowiedniej aktywności fizycznej.

Objawy haluksów

Haluksy widoczne są gołym okiem. Kości śródstopia zaczynają wystawać poza obrys stopy, a paluch zaczyna nachodzić na kolejny palec u stopy. Zniekształcenie początkowo jest małe, ale w miarę powstawania haluksa powiększa się. Do objawów haluksów należy także ból w okolicy stawu i palucha, co ma związek z rozwijającym się stanem zapalnym. Bardzo często przy haluksach pojawiają się otarcia i urazy skóry, które wynikają z trudności z dobraniem obuwia do zdeformowanej stopy.

Pacjenci zgłaszają się z haluksami do lekarza w momencie, w którym zaczynają odczuwać ból. Z czasem ból może być tak silny, że utrudnia chodzenie. Należy także pamiętać, że deformacja w obrębie palucha sprawia, że zmienia się postawa ciała i inaczej rozłożony jest jego ciężar. Może to prowadzić do innych zmian - powstawania modzeli, a nawet - do bólu kręgosłupa.

Profilaktyka haluksów

Jeśli haluksy nie powodują dolegliwości bólowych prowadzi się leczenie zachowawcze mające na celu powstrzymać dalszy ich rozwój. O profilaktyce, czyli przed pojawieniem się jakichkolwiek zmian, powinny pamiętać przede wszystkim osoby, które są narażone na pojawienie się haluksów z przyczyn genetycznych. Deformacji palucha zapobiega eliminacja czynników ryzyka oraz odpowiednie ćwiczenia. Profilaktyka obejmuje także odpowiednio dobrane wkładki ortopedyczne do butów, a także kliny międzypalcowe (separatory) pomagające utrzymać paluch we właściwej pozycji oraz odpowiednie obuwie, które nie uciska palców stóp.

Haluksy – zapobieganie przez ćwiczenia

Ćwiczenia mające korygować błędne położenie dużego palca stopy, czyli ćwiczenia na haluksy, obejmują głównie aktywizację mało używanych mięśni stopy i ich wzmacnianie. Wśród ćwiczeń korekcyjnych znajdują się:

  • rwanie palcami u stóp ręcznika papierowego lub podnoszenie go palcami do góry,
  • toczenie stopą piłki do tenisa,
  • stawanie na palcach,
  • odwodzenie palucha do góry i utrzymywanie tej pozycji,
  • wkładanie między paluch a drugi palec przedmiotów i utrzymywanie ich,
  • odwodzenie palucha w kierunku wewnętrznej krawędzi stopy.

Sposoby leczenia koślawych paluchów

Leczenie haluksów jest uzależnione od postępu choroby, stopnia uwypuklenia głowy i kości śródstopia oraz nachodzenia palucha w kierunku pozostałych palców stopy. Duże zmiany sprawiają, że paluch nie jest już mocnym punktem podparcia w czasie chodu i zmienia się ułożenie całej stopy, a więc chód i postawa ciała. Lekarz ortopeda, który to zajmuje się leczeniem haluksów, musi brać pod uwagę także stopień odczuwanego przez pacjenta bólu. 

Duże haluksy wymagają leczenia operacyjnego, które najpierw wykonywane jest na jedną stopę, a następnie na drugą, aby umożliwić pacjentowi mobilność. O tym, czy konieczna jest operacja decyduje ortopeda. Należy przy tym pamiętać, że w przypadku, kiedy zmiany nie są duże stosuje się specjalne ortezy korygujące oś palucha oraz zaleca ćwiczenia na koślawy paluch. Jednak te metody leczenia nie cofną haluksów, a jedynie zapobiegną dalszemu ich rozwojowi. 

Operacja haluksów w Centrum Medycznym Damiana dostępna jest w ramach NFZ. Zapraszamy do zapisów. Więcej informacji >>>

Źródła

Data dodania 14.02.2024
Data ostatniej aktualizacji 18.03.2024