Wirus RSV – drogi zakażenia, objawy, leczenie; Jak odróżnić RSV od grypy?

Data publikacji: 06.06.2023
Czas czytania: 8 minut
Wirus RSV jest powszechnie występującym patogenem, a infekcje, za które odpowiada, mają charakter sezonowy. Najczęściej do zakażeń dochodzi u dzieci w wieku przedszkolnym, jednak może być także niebezpieczny dla osób dorosłych.

Objawy zakażenia wirusem RSV przypominają przeziębienie i zalicza się do nich m. in. katar, ból gardła i gorączkę. W celu rozróżnienia wirusa RSV od innych infekcji (np. COVID-19 czy grypy) stosuje się specjalne testy.

Czym jest wirus RSV, jakie są drogi zakażenia i jak wygląda leczenie? Kto jest najbardziej narażony na zakażenie i kiedy udać się do lekarza? Przeczytaj artykuł przygotowany przez naszych Ekspertów. 


Spis treści:

Wirus RSV – czym jest?

Wirus RSV atakuje układ oddechowy człowieka – to syncytialny wirus oddechowy (angielska nazwa Respiratory Syncytial Virus). Nazwa wirusa pochodzi od specyficznego dla niego mechanizmu namnażania się, a mianowicie replikuje się w komórkach dróg oddechowych i powoduje zlewanie się sąsiadujących ze sobą zakażonych komórek nabłonkowych w duże struktury – tak zwane syncytia. Wirus pochodzi z rodzaju pneumowirusów, ma materiał genetyczny w postaci RNA.

KUP WIZYTĘ U PEDIATRY

Kiedy dochodzi do zakażenia?

Wirus RSV jest wirusem sezonowym, najczęściej do zakażenia dochodzi w sezonie infekcyjnym, czyli od września do kwietnia, przy czym najwięcej infekcji przypada na ogół na początek roku, czyli na styczeń i luty.

Wirus RSV roznosi się drogą kropelkową i jest wysoce zaraźliwy. Do zakażenia dochodzi najczęściej, gdy osoba chora (będąca nosicielem) kicha lub kaszle i patogeny przedostają się do błon śluzowych innych osób. Wirus może także przeżyć na suchej skórze oraz powierzchniach kontaktowych (np. klamki) przez kilka godzin. Częste mycie rąk w sezonie infekcyjnym jest więc bardzo ważne i może uchronić przed transmisją wirusa, który przedostaje się także po kontakcie dłoni ze spojówką oka.

Wirus bardzo szybko rozprzestrzenia się w przedszkolach i żłobkach, ponieważ dzieci nie dbają dostatecznie o higienę i często wkładają ręce lub zabawki do ust. W większości przypadków zakażenia przebiegają łagodnie przypominając typowe przeziębienie. Jednak jest grupa osób, dla której zakażenie jest niebezpieczne – są to małe dzieci, osoby starsze oraz z chorobami współwystępującymi i niedoborami odporności.

W sezonie infekcyjnym warto trzymać się zasad znanych wszystkim z pandemii. Mowa tu o częstym myciu i dezynfekowaniu rąk, zwłaszcza po dotykaniu przestrzeni wspólnych, a w dużych skupiskach ludzi nosić maseczki. Maseczki powinno się mieć także podczas wizyty w przychodni lub aptece.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie wirusem RSV?

Najwięcej zakażeń wirusem jest wśród dzieci w wieku wczesnoszkolnym (żłobek, przedszkole). Patogen jest najbardziej niebezpieczny dla dzieci do 5. roku życia (szczególnie dla noworodków i niemowląt) – w tej grupie zakażenia RSV stanowią najczęstszą przyczynę hospitalizacji. Na ciężki przebieg zakażenia wirusem RSV narażone są zwłaszcza noworodki z małą masą urodzeniową, niemowlęta karmione sztucznym mlekiem oraz dzieci z wadami wrodzonymi krążenia, układu oddechowego i deficytami odporności.

Infekcja wirusem RSV stanowi także zagrożenie dla osób w podeszłym wieku oraz osób ze współwystępującymi zaburzeniami odporności (chemioterapia, HIV).

dobry pediatra warszawa

Objawy zakażenia wirusem RSV u dzieci

Jednorazowe przechorowanie zakażenia wirusem RSV nie daje stuprocentowej odporności na kolejne lata. Uważa się, że większość dzieci w wieku do 2 lat przeszła infekcję przynajmniej raz. Zakażenie ogranicza się samo, a objawy powinny ustąpić do tygodnia. Niestety osoba, która przeszła infekcje może zarażać dalej – średnio 1 osoba zaraża 3 kolejne.

Do typowych objawów zakażenia wirusem RSV zaliczane są:

  • katar,
  • obrzęk śluzówek nosa,
  • rzadko stan zapalny gardła,
  • objawy zapalenia spojówek (łzawienie oczu, zaczerwienienie),
  • gorączka.

Niestety, dzieci są narażone dużo bardziej niż dorośli na powikłania poinfekcyjne, w tym rozwój zapalenia płuc lub oskrzeli. Wynika to z niewłaściwej i nieumiejętnej higieny nosa – wydzielina spływa po gardle powodując jego stan zapalny, spływa także do drzewa oskrzelowego powodując rozwój zapalenia. Może ona powodować także zapalenie ucha, które wymaga wdrożenia antybiotykoterapii, podobnie, jak zapalenie płuc.

Do objawów zapalenia płuc u małych dzieci zalicza się mokry kaszel, bardzo intensywny, męczący, wysoką gorączkę, niedotlenienie i świsty oddechowe, apatię, brak apetytu oraz zwiększoną liczbę oddechów. Z kolei do objawów zapalenia ucha należy zaliczyć silny ból ucha, wysoką gorączkę, a nawet ropny wyciek z ucha.

Objawy wskazujące na rozwój powikłań wymagają konsultacji z lekarzem, a czasami nawet hospitalizacji.

Warto także dodać, że zakażenia RSV wraz z objawami są typowe dla małych dzieci. Nastolatkowie i dorośli po kilkakrotnym przebyciu zakażenia budują odporność na niego i przy kolejnej infekcji mogą nie mieć objawów lub mieć je w bardzo niewielkim nasileniu.

Objawy zakażenia RSV u dorosłych

Na ogół u większości dorosłych zakażenie wirusem RSV przebiega łagodnie. Najczęściej dotyczy ona tylko górnych dróg oddechowych, przypominając objawami zwykłe przeziębienie. Do typowych dolegliwości zalicza się:

  • katar,
  • rzadko ból gardła,
  • kaszel,
  • gorączkę,
  • obrzęk śluzówek nosa,
  • ból głowy,
  • zmęczenie i osłabienie.

Może się zdarzyć, że infekcja będzie przebiegać bez objawów, jednak osoby, u których doszło do zakażenia wirusem są jego nosicielami i zakażają innych.

Zakażenie wirusem RSV jest niebezpieczne dla osób starszych, z chorobami układu krążenia i układu oddechowego oraz pacjentów cierpiących na niedobory odporności, wywołane np. zakażeniem wirusem HIV, po przeszczepie i chemioterapii.

U osób starszych również może dojść do rozwoju zapalenia oskrzeli lub płuc, co będzie objawiać się wysoką gorączką, dusznością, bólem w klatce piersiowej, dreszczami, pojawieniem się świstów oddechowych i zwiększonej częstości oddechów, zmęczeniem, a także zasinieniem błon śluzowych. Przy zapaleniu płuc lub oskrzeli pojawia się także męczący produktywny kaszel (kaszel mokry).

Badania w kierunku zakażenia wirusem RSV

Podstawą rozpoznania zakażenia jest badanie przez lekarza internistę lub pediatrę (w przypadku dzieci). Na podstawie występujących objawów może on stwierdzić infekcję. Dodatkowo, możliwe jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych. Najczęściej wykonywany jest test antygenowy, który polega na wykrywaniu antygenów wirusa w materiale uzyskanym poprzez pobranie wymazu z nosa lub nosa i gardła. Wynik uzyskuje się od razu.

Innym rodzajem testu, który także potwierdza zakażenie wirusem RSV jest test RSV RNA (metoda PCR). Polega on na pobraniu wymazu z nosa i gardła – to metoda o największej czułości, ale w tym przypadku czas oczekiwania na wynik jest dłuższy.

Można wykonać także badania przeciwciał w klasie IgA, IgM i IgG w surowicy krwi. Warto jednak wiedzieć, że przeciwciała IgM pojawiają się w 5.-10. dniu od zakażenia, przeciwciała IgG osiągają z kolei najwyższe stężenia w okresie 20-30 dni od zakażenia, natomiast przeciwciała IgA pojawiają się do 6. tygodnia od zakażenia. Przy każdym wyniku najistotniejsza diagnostycznie jest dynamika zmian poziomu przeciwciał w czasie. Testy z krwi wykonuje się stosunkowo rzadko – na ogół stosuje się testy wymazowe.

W aptekach dostępne są także testy combo, które różnicują zakażenie wirusem RSV, wirusem grypy oraz koronawirusem SARS-CoV-2.

Wirus RSV a grypa

Wirus RSV i grypa mają wiele wspólnych objawów, do których należy zaliczyć gorączkę, katar, uczucie ogólnego rozbicia, kaszel. W przebiegu zakażenia wirusem RSV częściej za to pojawiają się problemy z oddychaniem, natomiast w przypadku grypy – częściej zdarzają się ból gardła i bóle mięśni. Natomiast świszczący oddech jest bardziej charakterystyczny dla zakażenia wirusem RSV. Pojawienie się nudności i wymiotów powinno także wskazywać na zakażenie wirusem grypy.

Warto także dodać, że w przebiegu grypy pojawiają się częściej dreszcze oraz intensywne uczucie zmęczenia. Przeciwko grypie jest dostępne szczepienie ochronne, które łagodzi przebieg choroby. Bardzo często grypa przebiega intensywniej niż zakażenie RSV, dając silniejsze objawy – dotyczy to zwłaszcza osób dorosłych.

Wirus RSV a COVID-19

Charakterystyczne dla zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 są utrata węchu i smaku, bóle mięśni, ból głowy, trudności z oddychaniem. Te objawy pojawiają się rzadziej w przebiegu zakażeń RSV. Podobnie jak w przypadku grypy, na COVID-19 dostępne są szczepienia.

KUP WIZYTĘ U PEDIATRY

wirus rsv dzieci

Szczepienie przeciwko wirusowi RSV

Centrum Medyczne Damiana oferuje szczepienie przeciw RSV dla osób powyżej 60 roku życia. Zadzwoń i dowiedz się więcej!

ZADZWOŃ

Wirus RSV – leczenie

Leczenie zakażenia wirusem RSV, podobnie jak wszystkich infekcji wirusowych, jest objawowe i wspomagające. Większość infekcji ma charakter samoograniczający się, objawy ustępują po upływie tygodnia, do dwóch. Jeśli stan chorego pogarsza się może to wskazywać na rozwój powikłań po zakażeniu.

Leczenie zakażenia wirusem RSV u dzieci

Niemowlęta i noworodki powinny zostać zbadane przez lekarza pediatrę, a rodzice – stosować zaordynowane leczenie. Na ogół polega ono na podawaniu dziecku środków przeciwzapalnych i zmniejszających gorączkę, dbaniu o higienę nosa oraz łagodzeniu innych dolegliwości, jak np. pojawiający się ból gardła związany ze spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Do higieny nosa wykorzystuje się roztwory soli morskiej lub soli hipertonicznej (specjalne aspiratory do płukania nosa, rozrzedzania wydzieliny i pozbywania się jej). U małych dzieci, które nie potrafią wydmuchać nosa, rodzice powinni stosować gruszki lub aspiratory, które oczyszczają nos z wydzieliny.

Higiena nosa jest szczególnie ważna, brak zadbania o nią może prowadzić do rozwoju powikłań w postaci zapalenia oskrzeli, płuc lub ucha. Należy także pamiętać o właściwym nawodnieniu dziecka i zapewnieniu mu odpoczynku. Z chorym dzieckiem nie powinno się wychodzić z domu, gdyż może zarażać innych! Ważna jest także optymalna temperatura w pomieszczeniu – nie powinno się przegrzewać malca. W przypadku kaszlu można wykonywać nebulizacje z soli morskiej lub soli hipertonicznej.

Leczenie zakażenia u dorosłych

W przypadku osób dorosłych leczenie również jest objawowe i polega na łagodzeniu dolegliwości oraz na właściwej regeneracji organizmu. Podczas infekcji powinno się dużo odpoczywać, nawadniać organizm wodą i ciepłymi herbatami. Istotne jest czyszczenie nosa oraz przyjmowanie preparatów zmniejszających gorączkę. Jeśli gorączka nie ustępuje w przeciągu 3 dni niezbędna jest konsultacja z internistą, który zaordynuje właściwe leczenie. Również w przypadku nasilania objawów zalecana jest wizyta lekarska.

Z domowych sposobów na szybsze uporanie się z infekcją wirusową można wyróżnić spożywanie czosnku (działa jak naturalny antybiotyk), picie naparu z lipy, soku z czarnego bzu, malin lub aceroli. Wskazane są także inhalacje lub parówki (pochylenie się nad miską z wrzątkiem i ewentualnie olejkiem miętowym i wdychanie pary), jeśli pacjent zmaga się z kaszlem, a katar towarzyszący infekcji jest gęsty. W przebiegu zakażenia wirusem RSV katar jest na ogół wodnisty.

Sposoby na wzmocnienie odporności po infekcji wirusowej

Na odporność organizmu wpływ ma wiele czynników, między innymi styl życia, dieta, a także regularne kontrole zdrowotne. Na właściwą odporność pracuje się cały rok, nie da się poprawić jej w kilka dni. Wśród zaleceń poprawiających funkcjonowanie układu odpornościowego znajduje się aktywność fizyczna, zbilansowana i zdrowa dieta (najlepiej dieta śródziemnomorska), a także, w razie niedoborów, przyjmowanie odpowiednich suplementów dieta. Na odporność wpływ mają zwłaszcza witamina D, cynk oraz selen, witamina C i witamina B6 i witamina B12.

KUP WIZYTĘ U PEDIATRY

 

Bibliografia:

Data dodania 06.06.2023
Data ostatniej aktualizacji 18.03.2024